Zatrucie paracetamolem psa i kota

Zatrucie paracetamolem psa i kota

Zatrucie paracetamolem psa i kota


Zatrucie paracetamolem psa i kota może mieć bardzo poważne konsekwencje zdrowotne. 

Występuje najczęściej wskutek przypadkowego zjedzenia przez zwierzę dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych zawierających acetaminofen.

Czasami do zatrucia dochodzi wskutek podania tych leków zwierzętom przez nieświadomych zagrożenia opiekunów.

Zatrucie paracetamolem psa i kota - patofizjologia

Przy ograniczonej zdolności detoksykacyjnej organizmu (sprzęganie z aktywowanym kwasem glukuronowym i kwasem siarkowym), to w wyniku oksydacji zależnej od cytochromu P-450 powstaje toksyczny metabolit (N-acetylo-p-benzonochinonoimina), który jest związkiem elektrofilowym, sprzęga się ze zredukowanym glutationem i łączy się kowalentnie z białkami komórek wątroby, przez co prowadzi do ich uszkodzenia.

Zatrucie paracetamolem u psa

  • dawka 150-200 mg/kg m.c. lub większa powoduje wytworzenie wystarczającej ilości metabolitów elektrofilowych, żeby w wyniku połączenia z glutationem czerwonych krwinek spowodować methemoglobinemię i uszkodzić komórki wątroby,
  • hepatotoksyczność zależna jest od otrzymanej dawki.

Zatrucie paracetamolem u kota

  • bardziej podatne na zatrucie niż psy ( mają zmniejszoną zdolność sprzęgania z aktywowanym kwasem glukuronowym i bardziej ograniczone możliwości eliminacji acetaminofenu),
  • ścieżki biotransformacji przebiegają drogami nasyconej glukuronidacji i sulfatyzacji,
  • toksyczne metabolity przemian zależnych od cytochromu P-450 powstają u kotów przy znacznie niższych dawkach niż u psów,
  • zatrucie może wystąpić nawet przy niewielkich dawkach takich jak 50-60 mg/kg m.c. ( często wystarczy pół tabletki),
  • spożycie w/w dawki prowadzi do bardzo szybkiego wyczerpania glutationu krwinek czerwonych i gwałtownie rozwijającej się methemoglobinemii spowodowanej specyficzną budową cząsteczki hemoglobiny u kotów, która posiada osiem grup sulhydrylowych wrażliwych na utlenianie,
  • w przypadku śmierci zwierzęcia spowodowanej methemoglobinemią można nie zdążyć stwierdzić objawów, wolniej rozwijającej się intoksykacji wątroby. 

Jakie układy uszkadza paracetamol

  • krwionośny/limfatyczny/odpornościowy – krwinki czerwone są uszkodzone wskutek wyczerpania się glutationu, co otwiera drogę do utleniania hemoglobiny do methemoglobiny,
  • wątroba i drogi żółciowe – martwica wątroby,
  • sercowo-naczyniowy (koty) – w wyniku niewyjaśnionego mechanizmu pojawia się obrzęk pyszczka lub kończyn przednich.
zatrucie paracetamolem u psa i kota

zatrucie paracetamolem u psa i kota - uwarunkowania genetyczne

Zatrucie paracetamolem częściej występuje u kotów, które są bardziej wrażliwe ze względu na genetycznie uwarunkowaną niewydolność ścieżki sprzęgania z aktywowanym kwasem glukuronowym. Nowotwór skóry u kota.

zatrucie paracetamolem u psa i kot - częstotliwość występowania

  • jest to najczęściej występująca intoksykacja lekami u kotów (znacznie rzadziej stwierdzana u psów)
  • podawanie leków dostępnych bez recepty – jest czwartą pod względem częstości występowania przyczyną zatruć u małych zwierząt.

zatrucie paracetamolem u psa i kota - objawy

Stosunkowo często obserwowane – ze względu na zwiększenie częstotliwości stosowania paracetamolu u ludzi.

  • depresja
  • przyspieszone oddychanie
  • sinica błon śluzowych
  • objawy mogą się rozwinąć w czasie 1-4 godzin po podaniu
  •  ślinienie się 
  • wymioty
  • ból brzucha
  • obrzęk pyska i łap
  • mocz o zabarwieniu czekoladowym – hematuria i methemoglobinuria zwłaszcza u kotów
  • śmierć
Czynnikami zwiększającymi ryzyko zatrucia są niedobory żywieniowe glukozy i/lub siarki oraz jednoczesne podanie innych leków zmniejszających ilość dostępnego glutationu.

zatrucie paracetamolem u psa i kota - rozpoznanie

W rozpoznaniu różnicowym należy wziąć pod możliwość zatrucia:

  • azotyny
  • fenacetyna
  • nitrobenzen
  • związki fenolu i krezolu
  • siarczyny

Badania laboratoryjne:

  • methemoglobinemia i postępujący wzrost aktywności enzymów wątrobowych – cecha charakterystyczna
  • ciałka Heinza (koty) – wyraźne w krwinkach czerwonych
  • hematuria i/lub hemoglobinuria
  • stężenie acetaminofenu w osoczu – jest maksymalnie zwiększone 1-3 godziny po spożyciu, rozkład jest uzależniony od dawki
  • małe stężenie glutationu we krwi
Zmiany anatomopatologiczne:
  • methemoglobinemia
  • obrzęk płuc
  • przekrwienie wątroby i nerek
  • u psów: martwica centralnych części zrazików wątroby oraz żółtaczka w przypadkach przewlekłych.

Zatrucie paracetamolem u psa i kota - leczenie

Pacjenci z methemoglobinemią muszą szybko zostać poddani leczeniu, przy wystąpieniu ciemnego zabarwienia moczu lub żółtaczki leczenie w warunkach klinicznych.

Zabiegi lecznicze:

  • spowodowanie wymiotów lub płukanie żołądka przynosi korzyść, jeżeli jest zastosowane w ciągu 4-6 godzin od spożycia
  • przy niedokrwistości, hematurii lub hemoglobinurii – może być konieczne przetoczenie pełnej krwi
  • terapia płynami – utrzymanie równowagi elektrolitów i nawodnienie
  • woda do picia – zwierzę powinno mieć stały dostęp (jeżeli nie wymiotuje)
  • pokarm najwcześniej po 24 godzinach od ustąpienia objawów
zatrucie paracetamolem u psa i kota

Leczenie farmakologiczne

Zatrucie paracetamolem u psa i kota. Leki z wyboru:

  • węgiel aktywowany 2 g/kg m.c. doustnie natychmiast po zakończeniu indukowanych wymiotów lub płukania żołądka
  • acetylocysteina  140 mg/kg m.c. jako dawka nasycająca doustnie lub dożylnie, następnie 70 mg/kg m.c. doustnie lub dożylnie co 4 godziny 5-7 podań (Preparaty dostępne w Polsce: ACCAcetylcysteine(Rp), FluimucilMuccosinalMufluilNacecis i Tussicom(Rp) – stan w 2019 r.)

Przeciwwskazane są leki, które mogą przyczynić się do methemoglobinemii lub mają działanie hepatotoksyczne.

Leki, które wymagają aktywowania lub metabolizowania przez wątrobę, wykazują zmniejszoną aktywność.

Leczenie Alternatywne

  • inne leki oddające siarkę – jeżeli acetylocysteina nie jest dostępna: siarczan sodowy (50 mg roztworu 1,6%/kg/m.c. dożylnie co 4 godziny – 6 podań) – efektywne stosowanie wymaga sumiennego prowadzenia leczenia
  • 1% roztwór błękitu metylenowego (8,8 mg/kg m.c. dożylnie co 2-3 godziny, 2-3 podania leku zwalczają methemoglobinemię bez wywoływania przełomu hemolitycznego)
  • kwas askorbinowy (125 mg/kg m.c. doustnie co 6 godzin, 6 podań leku)- działa bardzo powoli zmniejszając methemoglobinemię.

Zatrucie paracetamolem u psa i kota - Monitorowanie pacjenta

Stałe kliniczne monitorowanie methemoglobinemii ma zasadnicze znaczenie dla efektywnego leczenia pacjenta. Co 2-3 godziny konieczne jest laboratoryjne określenie jej stężenia. Zatrucie paracetamolem u psa i kota.

Oznaczenie aktywności enzymów wątrobowych w osoczu (fosfataza zasadowa, aminotransferazy) co 12 godzin – pozwala na monitorowanie uszkodzenia wątroby.

Stężenie glutationu we krwi świadczy o efektywności terapii polegającej na wymianie grup sulfhydrylowych. 6 zasad bezpieczeństwa dla psa i kota w domu.

Zapobieganie zatruciom paracetamolem

  • nigdy nie podawać paracetamolu kotom
  • bardzo ostrożnie wyliczyć dawkę acetaminofenu u psów

Zatrucie paracetamolem u psa i kota - przebieg choroby i rokowanie

Martwica wątroby i w jej następstwie włóknistość –  może zagrażać długotrwałemu funkcjonowaniu wątroby u wyleczonych pacjentów.

Szybko postępująca methemoglobinemia to poważny objaw, gdy stężenie przekroczy 50% – rokowanie jest złe.

Zatrucie paracetamolem u psa i kota. Stopniowo zwiększająca się aktywność enzymów wątrobowych 12-24 godzin po spożyciu pogarsza rokowanie.

Należy się spodziewać, że objawy kliniczne utrzymają się 12-24 godzin, śmierć spowodowana methemoglobinemią może nastąpić w każdej chwili.

Psy i koty, które zostały poddane szybkiemu leczeniu zwalczającemu methemoglobinemię i zapobiegającemu rozległej martwicy wątroby – mogą całkowicie wyzdrowieć.

Psy – śmierć w wyniku martwicy wątroby może nastąpić w ciągu kilku dni.

Koty –  śmierć na skutek methemoglobinemii zdarza się 18-36 godzin po spożyciu.

Skomentuj

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Scroll to Top
Skip to content