Eutanazję (od gr. euthanasia „dobra śmierć”) zwierząt domowych w Polsce regulują przepisy prawa. Nie może być wykonana na życzenie właściciela, jeśli nie są spełnione odpowiednie przesłanki. Możliwość dokonania eutanazji zwierzęcia domowego reguluje art. 6 i art. 33 Ustawy o Ochronie Zwierząt. Odnosi się do niej również Kodeks Etyki Lekarza Weterynarii. Określają one przesłanki do podjęcia przez lekarza decyzji o eutanazji psa.
Przesłanki do uśpienia psa lub kota zostały wskazane w przepisach. Są one następujące:
- Zwierzę odniosło ciężkie obrażenia w wyniku wypadku losowego.
- Zwierzę cierpi z powodu nieuleczalnej i zaawansowanej choroby.
- Zwierzę jest skrajnie agresywne w stosunku do ludzi.
Pamiętajmy, że eutanazja to przywilej zarezerwowany dla zwierząt, jeżeli ich dalsze życie wiązałoby się z cierpieniem opiekun może pozwolić na godne odejście. Jeżeli zwierzęciu nie można psu pomóc, a jego stan nie rokuje poprawy – decyzja o eutanazji jest czymś najlepszym co możemy w tej sytuacji zrobić. 
Nie skupiajmy się na naszych uczuciach straty i żalu, ale na pomocy dla pupila.
Decyzja o eutanazji często jest wyrazem naszej miłości do zwierzęcia.
Jak przebiega eutanazja? Poniżej przedstawiamy etapy uśpienia psa lub kota:
- Najpierw zwierzęciu podawana jest tzw. premedykacja. Jest to domięśniowe podanie środków znieczulających i uspokajających. Pies przestaje odczuwać ból i strach.
- Dopiero po kilku minutach dożylnie (przez wenflon) podawany jest zastrzyk zatrzymujący akcję serca. Przejście naszego pupila przez „tęczowy most” jest zupełnie bezbolesne. Czasami zdarzają się drgawki przedśmiertne. Są tylko wynikiem uwalniania impulsów nerwowych i nie świadczą o cierpieniu psa. Rozluźnienie mięśni zwieraczy może skutkować wydaleniem kału i moczu.
Pełnoletni opiekun może towarzyszyć zwierzęciu podczas eutanazji. Lekarz weterynarii nie ma prawa wyprosić opiekuna z gabinetu podczas tego zabiegu. Zgodnie z polskim prawem eutanazji nie można przeprowadzić w obecności dzieci. Towarzyszenie pupilowi w trakcie jego umierania jest dla wielu właścicieli potrzebą. Obecność opiekuna podczas tego zabiegu jest też ważna dla odchodzącego zwierzęcia. Dla wielu opiekunów świadomość, że byli z przyjacielem do końca jest pocieszająca. Pozwala łatwiej przejść okres żałoby po śmierci zwierzęcia.
Eutanazja, czyli uśpienie psa czy kota to nie koniec trudnych i bolesnych decyzji. Nawet jeśli Twój zwierzak jest na razie w świetnej formie warto przemyśleć w jaki sposób się z nim pożegnasz.
Co zrobić ze zwłokami psa lub kota po uśpieniu? Polskie prawo zabrania obywatelom pochowania ciała zwierzęcia domowego na terenie zajmowanej posesji. Nie można też pochować zwierzęcia na terenie ogródków działkowych czy w lesie.
Wynika to ze względów sanitarnych. Zawarte w zwłokach substancje użyte do uśpienia nie rozłożą się przed upływem roku. Każde zwierzę, które weszłoby w kontakt ze zwłokami może ulec zatruciu i nawet śmierci. Jeśli dodatkowo zwierzę cierpiało na chorobę zakaźną, bakterie, czy wirusy z jego ciała mogą przez długi czas stanowić zagrożenie dla innych zwierząt.
Co można zrobić:
- Pochować psa na specjalnym cmentarzu dla zwierząt
- Zostawić zwłoki psa u lekarza w celu utylizacji*
- Poddać ciało psa indywidualnej kremacji
W Polsce pierwszy cmentarz dla zwierząt powstał w 1991 roku. Niestety ich ilość jest niewystarczająca. Znajdują się one w następujących miejscowościach: Bydgoszcz, Bytom, Gdańsk, Gorzów Wielkopolski, Halinów, Kąty Wrocławskie, Konik Nowy, Piła, Ropczyce, Rybnik, Rzędziany, Sicinek, Słupsk, Szymanów, Toruń. Na cmentarzu można postawić pomnik lub skromną tabliczkę z imieniem. Koszt pochówku uzależniony jest od decyzji administracji cmentarza i wynosi kilkaset złotych. Ponadto naliczana jest coroczna opłata za utrzymanie grobu.
Po uśpieniu psa lub kota możliwa jest utylizacja zwłok psa lub kota. Najpopularniejsza, ale niepolecana przez naszą Fundację Ochrony Zwierząt Vet-Alert forma „pozbycia się” zwłok zwierzęcia. Lekarze weterynarii mają podpisane umowy z firmami utylizacyjnymi. Ciało zwierzęcia jest przechowywane w zamrażarce do czasu odbioru przez firmę utylizacyjną. Zostanie ono poddane zbiorowej kremacji. To oznacza, że kremacji poddawane są razem ciała różnych zwierząt i odpady medyczne. Ostatnio firmy zamiast utylizować (spalać) zwłoki zwierząt sprzedają je innym firmom, które „przerabiają” je na mączkę mięsno-kostną.
Poza pochowaniem na specjalnym cmentarzu można poddać ciało zwierzęcia indywidualnej lub grupowej kremacji. Ze specjalnym krematorium można umówić się indywidualnie lub poprosić o odbiór zwłok zwierzęcia z gabinetu weterynaryjnego. Po spaleniu prochy uzyskane są wsypywane do urny i przekazywane właścicielowi. W przypadku kremacji grupowej prochów się nie odzyskuje. Urnę można przetrzymywać w domu. Można też prochy psa pochować na cmentarzu dla zwierząt. Prochów nie wolno zakopać np. w przydomowym ogródku, lecz prawo nie zabrania rozsypania w nim prochów naszego psa lub kota.